Abstracts 10 ( 2 )
COR HOFFER & HUB ZWART
Orgaandonatie en de betekenis van levensbeschouwelijke opvattingen
In 1998 hebben alle ingezetenen in Nederland van achttien jaar en ouder een brief van de Nederlandse overheid ontvangen. Daarin wordt eenieder verzocht middels een verklaring aan te geven of hij/zij al dan niet bereid is om (in geval van overlijden) organen voor transplantatiedoeleinden af te staan. Uit opiniepeilingen blijkt dat de meeste Nederlanders positief staan tegenover orgaandonatie. Ondanks uitgebreide voorlichtingscampagnes is echter slechts een op de vijf Nederlanders daadwerkelijk bereid deze mening schriftelijk te laten vastleggen in het ingevoerde centrale registratiesysteem. Ter verklaring van dit gegeven worden verschillende oorzaken aangevoerd, zoals organisatorische problemen, onverschilligheid of ook de emotionele angst om over de dood na te denken. In dit artikel onderzoeken de auteurs in hoeverre naast genoemde factoren ook meer inhoudelijke redenen om over donorschap te twijfelen een rol spelen. Met name betreft het overwegingen die betrekking hebben op lichamelijke integriteit, het hersendoodcriterium en levensbeschouwelijke opvattingen inzake het voortbestaan na de dood. De nadruk ligt hierbij op islamitische standpunten, die worden vergeleken met christelijke en liberale visies.
[orgaandonatie, levensbeschouwing, Islam, Nederland]
Organ donation and worldview
In spite of extensive campaigning only one out of five people in the Netherlands have registered as donor for organ transplantation after their death. The authors investigate which arguments matter in people's doubts about organ donation. The main reasons for hesitation are thoughts about bodily integrity, the criterion of cerebral death and religious or philosophical ideas about life after death. Islamic viewpoints are compared with christian and liberal ones.
[organ donation, worldview, Islam, the Netherlands]
MARIAN TANKINK
Recht op een kind: Het web van machtsrelaties en betekenisgeving bij in-vitrofertilisatie
In dit artikel wordt een antwoord gezocht op de vraag waarom het krijgen van een kind niet meer wordt gezien als een Godsgeschenk maar als een recht ervaren wordt. Over het algemeen zoekt men een verklaring in de hegemonie van het bestaande gezondheidszorgsysteem waar de medici het voor het zeggen hebben. De auteur laat zien dat een coördinatiemodel meer ruimte biedt om de ingewikkelde verwevenheid van groeperingen en processen bij de invoering van in-vitrofertilisatie te analyseren. Ambivalente opvattingen en ogenschijnlijk van elkaar onafhankelijke processen blijken zeer bepalend voor de richting die het proces van invoering neemt. Deze invoering wordt door allerlei groeperingen actief gevormd door middel van in- en uitsluitingsprocessen, waarbij elementen als de traditionele moederschapsideologie en de medicalisering van onvruchtbaarheid een grote rol spelen.
[onvruchtbaarheid, IVF, hegemonie, coördinatiemodel, moederschapsideologie, medicalisering, Nederland]
The right to have a baby: Power relations and meaning re in vitro fertilisation
Having a baby is no longer considered a gift of God, but a right. Usually this is explained by the concept of hegemony. The health care system, ruled by the medical profession, is said to prescribe people's thoughts. The author argues that the concept of hegemony fails to account for the way in which different groups actively create realities, and how these realities, in turn, create different groups. She demonstrates that a 'coordinative model' is more suitable to analyse the complex relationship among groups concerned with in vitro fertilisation (IVF). Acceptance of the intervention is determined by ambivalence and the apparent independent connection between the various processes. The introduction of IVF has been actively influenced by all sorts of groups through processes of inclusion and exclusion. An important weighing is given to the traditional ideology of motherhood and the medicalisation of infertility.
[infertility, IVF, hegemony, coordinative model, ideology of motherhood, medicalisation, the Netherlands]
MAUD RADSTAKE
'Ontkenning': Onderhandelen over HIV/AIDS in Ghana
Artsen en verpleegkundigen die zich bezighouden met de zorg voor mensen met HIV/AIDS in Afrika, klagen vaak over ontkenning door patiënten. In dit artikel worden vragen gesteld bij het gebruik van het begrip 'ontkenning'. Het begrip blijkt vaak gebruikt te worden op een manier die ver af staat van de oorspronkelijke psychologische betekenis, zonder dat de gebruikers zich daarvan bewust zijn. Wat ontkend wordt door patiënten is wat artsen en verpleegkundigen zien als de waarheid, namelijk de biomedische diagnose, oorzaak, prognose en behandeling. Alternatieve verhalen, die te maken hebben met culturele, sociale, politieke en economische factoren, worden ten onrechte niet gehoord.
[ontkenning, HIV/AIDS, zorg, vertoog, biomedische dominantie, Ghana, Afrika]
'Denial': Negotiating AIDS/HIV in Ghana
Doctors and nurses involved in caring for people with HIV/AIDS in Africa often complain about denial by patients. This article questions the use of the concept of 'denial'. Health workers who use the term assume, unjustly it is argued, that the patients' 'denials' correspond to the concept as it is used in psychology. What is denied by patients is what doctors and nurses consider to be the truth, that is the biomedical diagnosis, etiology, prognosis and treatment. Patients' stories, linked to cultural, social, political and economic concerns, are therefore overlooked.
[denial, HIV/AIDS, discourse, biomedical dominance, Ghana, Africa]
OLGA EKELENKAMP
Overwinterende ouderen in Benidorm. De trek naar sociale contacten
In tegenstelling tot veel vakantiegangers, besluiten overwinterende ouderen in Benidorm vooral uit sociale overwegingen om naar deze Spaanse badplaats te gaan. In Nederland voelen zij zich vaak geïsoleerd van het sociale leven. Deze leegte lijkt voor een bepaalde groep ouderen met name in de winter niet weggenomen te worden door familie- of vriendenbezoek en activiteiten in bejaardensociëteiten en buurthuizen. Zij kiezen ervoor (en beschikken over de financiële middelen en lichamelijke gezondheid) om tijdelijk weg te trekken en er elders met leeftijdgenoten van dezelfde nationaliteit iets 'moois' van te maken. De combinatie van het milde zonnige klimaat, waarin ouderen zich lichamelijk beter voelen, en de mogelijkheid tot het onderhouden van een groot aantal sociale contacten maakt Benidorm een aantrekkelijk alternatief voor de Nederlandse winter. Overwinteraars lijken op zoek te zijn naar een vorm van welzijn, waarbij 'gezelligheid' een centrale rol speelt.
[ouderen, welzijn, overwinteren, Benidorm, anti-structuur, structuur, communitas, gezelligheid, sociale controle, Nederland, Spanje]
Hibernating elderly in Benidorm: The trek to social contacts
Dutch elderly people move to hibernate in Southern Spain mainly for social reasons. They feel lonely and bored during the winter season at home and prefer the sunny climate, but most of all the company of elderly compatriots, in Spain. Their sojourn is described from the perspective of structure and anti-structure.
[elderly, well-being, hibernating, Benidorm, structure, anti-structure, communitas, social control, the Netherlands, Spain]
SIPCO J. VELLENGA
“... die al uw krankheden geneest”. Charismatische genezing binnen de pinksterbeweging in Nederland
Binnen de pinksterbeweging in Nederland bestaat een eigen praktijk van genezing: de charismatische genezing. In dit artikel staat de vraag centraal hoe deze beweging erin is geslaagd deze praktijk te handhaven in een tijd dat de biomedische geneeskunde alom overheersend is. De auteur stelt dat deze praktijk gelovigen iets verschaft dat de reguliere gezondheidszorg hun niet biedt: betekenis, hoop en ervaringen van kracht. Tevens sluit de genezingsboodschap van de beweging op een aantal belangrijke punten aan bij de moderne levensstijl. De beweging heeft haar oorspronkelijke houding van vijandschap tegenover de biomedische geneeskunde losgelaten, hetgeen de 'prijs' van participatie in de praktijk van charismatische genezing beperkt houdt.
[pinksterbeweging, charismatische genezing, Nederland]
“... who cures all your ailments”. Charismatic healing in the pentecostal movement in the Netherlands
The pentecostal movement in the Netherlands is characterized by charismatic healing. This article asks how this movement succeeds in maintaining this practice in a period of domination of biomedical health care. After examining the history of the movement and the context in which it has developed, the author tries to explain the reasons of its success. The movement offers believers resources which regular health care does not: meaning, hope and experiences of power. The pentecostal message of healing suits the modern lifestyle. The message is activistic, consumptional and psychologically oriented. Inside the movement the attitude of hostility towards biomedicine gives way to an attitude of coexistence and, to some extent, cooperation.
[pentecostal movement, charismatic healing, the Netherlands]
COR HOFFER
Reisverslag: Van Sidi Abd er-Rahman naar Ibn-an-Nafis: Een zoektocht naar transculturele psychiatrie in Marokko
Sinds een jaar of tien geniet de transculturele psychiatrie in Nederland en België een toenemende belangstelling. In beschouwingen en discussies daarover komt ook de rol van 'traditionele genezers' aan de orde. Zo hebben onder meer islamitische genezers hun intrede in de Nederlandse en Belgische samenleving gedaan. Reguliere hulpverleners worden steeds vaker met het werk van deze genezers geconfronteerd. De vragen die dat oproept brachten een aantal hulpverleners ertoe kennis te nemen van de stand van zaken in een land als Marokko. Dit is het verslag van hun reis.
[studiereis, transculturele psychiatrie, islamitische geneeskunde, Marokko]
From Sidi Abd er-Rahman to Ibn-an-Nafis: Searching for trans-cultural psychiatry in Morocco
The author reports about a study tour in Morocco during which traditional healing centres and psychiatric hospitals were visited. This was to study the relations between traditional and modern psychiatric healers in view of the growing interest in transcultural cooperation in psychiatry in Belgium and the Netherlands.
[study tour, trans-cultural psychiatry, islamic medicine, Morocco]
ELLEN VERHEUL
Minder schulden, meer gezondheid
Begin november lanceerde Wemos de Jubilee 2000-campagne in Nederland onder het motto: 'teken voor minder schulden en meer gezondheid'. Jubilee 2000 pleit voor een eenmalige kwijtschelding van de zwaarste schulden van de armste ontwikkelingslanden, opdat deze landen een nieuwe start in het nieuwe millennium kunnen maken. De campagne krijgt brede steun in inmiddels al meer dan dertig landen en ook in Nederland werken organisaties samen om de campagne tot een succes te maken. Wemos roept mensen werkzaam in de gezondheidssector op een handtekening te zetten onder de campagne-eisen. Daarvoor is in dit nummer van Medische Antropologie een kaart ingesloten. Dit artikel gaat in op de achtergrond van de campagne.
Fewer debts, more health
This brief article provides some background information on the 'Jubilee 2000 campaign' which pleads to free poor countries from the burden of unsustainable debts to promote development and health.
[poor countries, debts, development, health]