Abstracts 19 ( 1 )
Special issue: 'Intersubjectivity as an analytical tool in anthropological research'
Guest editor: Marianne Vysma
SJAAK VAN DER GEEST
Is it possible to understand illness and suffering?
The research approach of participant observation implies constant self-reflection. Subjectivity in that context is not seen as a hindrance but as an indispensable tool to understand the other. The sharing of subjectivity – intersubjectivity – creates moments of recognition and the intuition that we have 'grasped' the other's point of view, but those moments cannot be proved right or wrong; they remain contestable. The paper discusses successes and failures of anthropological interpretation using ethnographic examples of illness and suffering. It concludes with a plea for permanent sensitivity.
[subjectivity, intersubjectivity, anthropology, participant observation, illness, suffering, experience, permanent sensitivity]
Participerende observatie in antropologisch onderzoek vereist voortdurende zelfreflectie. In die context wordt subjectiviteit niet gezien als een belemmering maar juist als een voorwaarde om de ander te begrijpen. Het delen van subjectiviteit – intersubjectiviteit – creëert momenten van herkenning en bevestigt de intuïtie dat we de ander inderdaad begrepen hebben. Die momenten kunnen echter nooit met zekerheid worden vastgesteld; ze zullen altijd aanvechtbaar blijven. Dit artikel bespreekt de successen en het falen van antropologische interpretaties aan de hand van etnografische voorbeelden van ziekte en lijden. Het besluit met een pleidooi voor permanente ontvankelijkheid.
[subjectiviteit, intersubjectiviteit, antropologie, participerende observatie, ziekte, lijden, ervaring, permanente ontvankelijkheid]
NGUYỄN THU HƯƠNG
Anthropology at 'home' through the lens of intersubjectivity:
Counter-transference while interviewing a 'vulnerable' Vietnamese woman
How do native anthropologists deal with subjective feelings that arise in carrying out their research? How are these feelings associated with the researcher's commonality of cultural identity with the vulnerable women being studied? As a framework for thinking through these issues, this paper considers the notion of intersubjectivity as a discursive tool, which might help elucidate the complex ways the researcher's intuition, senses and emotions are woven into the interview process, forming an integral part thereof. More specifically, the paper considers the concept of counter-transference, a notion rooted in psychotherapy literature, as a mode of interpretation to articulate and identify ambiguities that operate beneath the dynamic interaction of the interview process. Based on the premise that the degree of subjective experience is an inherent part of conducting research, the paper will rely on Levinas's notion of ethical responsibility in an attempt to elucidate the nature of doing fieldwork within one's own culture.
[native anthropology, psychotherapy, intersubjectivity, counter-transference, Levinas, ethical responsibility, vulnerable women, Vietnam]
Hoe gaat een antropoloog die onderzoek doet in haar eigen maatschappij om met gevoelens die verband houden met haar vertrouwdheid met de kwetsbaarheid van vrouwen bij wie zij onderzoek verricht? Deze beschouwing gaat in op intersubjectiviteit als een discursief instrument dat de onderzoeker helpt deze complexe ervaring voor zichzelf duidelijk te.krijgen. De auteur bespreekt het begrip tegenoverdracht om de ambiguïteit van de ontmoeting met de 'bekende' ander te articuleren. Levinas' begrip van ethische verantwoordelijkheid wordt tot slot aangewend om het karakter van veldwerk in eigen maatschappij te verhelderen.
[thuis-antropologie, psychotherapie, intersubjectiviteit, tegenoverdracht, Levinas, ethische verantwoordelijkheid, kwetsbare vrouwen, Vietnam]
GRACE AKELLO
Understanding wartime children's suffering in Uganda:
Intersubjectivity at the centre
My research among children in war-stricken Northern Uganda confronted me with emotional and intellectual dilemmas. The central question of this article is how my own proximity influenced my understanding of the children's suffering. Additional questions that I seek to explore are: how is it possible to be a distant anthropological researcher where assessment of suffering is the central issue? How can the author cope with (not to mention work through) empathic enmeshment? How have classical anthropologists studying issues directly linked to suffering come through them without the respondents' experiences affecting them in a fundamental way? Does the answer lie in detached rather than proximal assessments?
[experience, proximity, detachment, subjectivity, objectivity, children, suffering, wartime, Uganda]
Mijn onderzoek in het door oorlog geteisterde Noord Oeganda confronteerde mij met emotionele en intellectuele dilemma's, De hoofdvraag van het onderzoek was hoe mijn eigen vertrouwdheid met de situatie mijn inzicht in het lijden van de kinderen beïnvloedde. Andere vragen die ik stelde waren hoe: Hoe is het mogelijk een afstandelijke onderzoeker te blijven als het om angst en lijden gaat? Hoe redt de onderzoeker zich uit deze kluwen van betrokkenheid? Hoe hebben de klassieke antropologen in het verleden dat gedaan? Licht het antwoord misschien meer in afstand dan nabijheid?
[ervaring, nabijheid, afstand, subjectiviteit, objectiviteit, kinderen, lijden, oorlog, Oeganda]
MARIE ROSENKRANTZ LINDEGAARD
Angels, prisoners and other human beings:
Doing research with boys who have killed
The article analyses the relationships between the researcher and ten boys, who are incarnated for murder in Pollsmoor prison, Cape Town, South Africa. It provides ethnographically rich descriptions of the boys' responses to questions about the moment of killing. The argument is if the relational aspect of violence is to be recognised we need to move into, what one boy describes as his 'dark side'. Moving in there requires that the researcher is willing to let go of her or his perception of normality.
[violence, perpetrators, prison, intersubjectivity, boys, South Africa]
Dit artikel analyseert de relaties tussen de onderzoeker en tien jongens in een gevangenis bij Kaapstad, Zuid Afrika, die daar gevangen zitten wegens moord. De auteur beschrijft met veel etnografische details de jongens en hun antwoorden op vragen over wat er tijdens de moord in hen omging. De vraag is of de onderzoeker vanwege het relationele aspect van het geweld zich moet begeven in wat een van de jongens het 'duistere gedeelte' noemt. Als dat het geval is zal de onderzoeker haar besef van 'normaal' moeten opgeven.
[geweld, daders, gevangenis, moord, intersubjectiviteit, jongens, Zuid Afrika]
JOAN VAN WIJK
Making sense of a murder in Mexico
In this paper I reflect on the role intersubjectivity played in contact with Ernesto, a 32 years-old man who is in prison for the murder of his wife. When I meet Ernesto in 2006 he presents himself as the victim of a dysfunctional family, drug abuse, and his violent prison environment, a narrative that I find myself moving along with. Intersubjectivity is a way to come to a joint knowledge production. However, intersubjectivity will not always occur in (research) relationships. Intersubjectivity requires self-reflection, which does not always take place, and the ability to connect with another. It might therefore be better to think of intersubjectivity as a passing occurrence, an intersubjective moment rather than a description of a relationship. At the end of this article, I relate how during a short fieldtrip in 2007, Ernesto and I reflected on the creation of the story of the killing of his wife. Both of our statuses in prison have changed, and the story is now presented in a different light, showing how our positionality colours the knowledge we jointly produce.
[intersubjective moments, positionality, violence, murder, prison, Mexico]
Dit artikel beschrijft de rol die intersubjectiviteit speelde in mijn contact met Ernesto, een 32 jarige man die gevangen zit wegens de moord op zijn vrouw. Tijdens de eerste ontmoeting kort na zijn gevangenneming, word ik meegevoerd in de presentatie die Ernesto van zichzelf geeft als slachtoffer van zijn familieachtergrond, zijn druggebruik en zijn gevangenschap.
Intersubjectiviteit is een manier om gezamenlijk kennis te produceren, maar in (onderzoeks)relaties komt intersubjectiviteit soms niet tot stand. Intersubjectiviteit vereist een zelfreflectie die niet altijd aanwezig is. Bovendien moet er een connectie met de ander ontstaan, wat niet zonder meer gebeurt. Intersubjectiviteit kan daarom beter beschouwd worden als iets van voorbijgaande aard: een intersubjectief moment, in plaats van een intersubjectieve relatie.
Tijdens een korte veldwerkperiode in 2007, blikken Ernesto en ik terug op hoe het verhaal van de moord op zijn vrouw gestalte heeft gekregen. De positie die wij beiden in de gevangenis hebben is veranderd, en het verhaal wordt nu anders gepresenteerd. De nieuwe nuances in het verhaal laten zien hoe onze positie de kennis kleurt die we gezamenlijk produceren.
[Intersubjectieve momenten, positionaliteit, geweld, gevangenis, Mexico]
RENÉ DEVISCH
Intercultural borderlinking, intersubjectivity, and Bantu healing cults
The complementary phenomenological-anthropological and psychoanalytical perspective on experience has grown out of my long-time intersubjective encounter with numerous Yaka elders in south-western Congo and Kinshasa. Bracha L.Ettinger's feminine psychoanalytical perspective on matrixial borderlinking helps to trace archaic layers, as well as healing capacities, in the (counter)transference and transsubjectivity at play in the encounter of patient, healer, (medical) anthropologist. The adopted perspective has come to espouse major Yaka perspectives on modalities and forms of mutually invigorating versus deflating encounters, intercorporeity and intersubjectivity. In turn, in as much as intercultural intersubjectivity becomes bifocal and reciprocal-looking from 'there' to 'here' as if it were 'there', it questions the blind spots in social science with regard to the invisible, and the elsewhere, untamed or uncanny.
[phenomenological anthropology, intercultural psychoanalysis, matrixial fascinance, borderlinking, Bantu healing cults, the invisible, the uncanny, Congo]
De complementaire fenomenologisch-antropologische en psychoanalytische benadering van ervaring spruit voort uit mijn jarenlange ontmoeting met talrijke Yaka ouderen in zuidwest Kongo en Kinshasa. Bracha L.Ettingers feminien-psychoanalytisch perspectief op matrixiale grensverbinding helpt me om de archaïsche lagen en het helende vermogen te verduidelijken in de (tegen)overdracht en transsubjectiviteit die plaats vindt in de ontmoeting tussen patiënt, heler en (medisch) antropoloog. Dit perspectief ent zich tegelijk op wijzen waarop de Yaka vorm geven aan de wederzijds bekrachtigende of ondermijnende ontmoeting, aan intercorporeïteit en intersubjectiviteit. En omgekeerd, interculturele intersubjectiviteit wordt bifocaal en wederkerig – van 'ginds' uit terugblikkend naar 'hier' alsof deze 'ginds' was – wanneer die de sociale wetenschapper bevraagt omtrent zijn of haar vaak vooringenomen benadering van het onzichtbare, het vreemde, het ongeknechte en het beangstigend-onnoembare (das Unheimliche).
[fenomenologische antropologie, interculturele psychoanalyse, grensverbinding, Bantoe genezingscultussen, onzichtbare, Unheimliche]
JANUS OOMEN, MARIA FERNANDA OLARTE SIERRA, TRUDY KANIS-SCHOLTS & ANNEMIEK RICHTERS
The intersubjective and the factitious. Exploring Munchausen Syndrome
Munchausen Syndrome (MS) is a disorder consisting of signs and symptoms of illness, which the medical professional, after much mistake, judges to be falsifications or imitations. MS is thus a factitious disease or pathomimesis. Asher who gave the condition its name wondered about 'the psychological kink' producing the disease. Since then, many have been striving for understanding. We asked ourselves what medical anthropology could do to help clarify the issues under consideration. What is at stake between the patient/sufferer/perpetrator and the doctor/caregiver/unwilling target? Who are these patients trying to be ill? From the history of the first Munchausen stories onwards, we explore a struggle behind the metonym, featuring misinterpretation, delusion, deception, manipulation, miscommunication, collision, collusion, complicity and misconduct. Difficult to understand as MS may appear, the interplay involving sufferer and caregiver illustrates that illness narratives are intersubjective. The intersubjective space between doctor and patient is an arena for establishing rules on 'how sickness is to be played out'. MS is a reciprocal fabrication: patients and care providers define one another. Any attempt to study the truly factitious is fraught with difficulty but may be an opportunity to examine the intersubjective in the complicities of medicine.
[disease, deception, factitious disorder, Munchausen syndrome, intersubjectivity, illness narrative]
Het Munchausen syndroom (MS) verwijst naar een psychiatrische aandoening met verschijnselen, die de arts, na veel foute diagnosen, identificeert als een nagebootste stoornis. Velen hebben geprobeerd te begrijpen waar het om gaat bij MS. In dit artikel wordt de historische constructie nagegaan, en ook wat een medisch-antropologisch perspectief op dit ziektebeeld kan bijdragen aan begrip. Vanuit dat perspectief wordt duidelijk wat de achterliggende motivatie van de ziekteverhalen is en dat die verhalen alleen in een intersubjectieve interactie met de arts tot stand kunnen komen. Er worden richtlijnen gegeven voor een empirisch-antropologische studie van MS.
[ziekte of misleiding, nagebootste stoornis, Munchausen Syndroom, intersubjectiviteit, ziekteverhaal]
MARIAN TANKINK
My mind as transitional space.
Intersubjectivity in the process of analyzing emotionally disturbing data
Researchers in the field of violence have to deal with confronting the destructive side of humankind and the pain of their informants. This creates strong feelings of both distance from and proximity to the informants, which can create counter-transference reactions such as over-involvement or feelings of anger or grief. Those feelings do not stop after the interviews but are also present during the phase of analyzing the data. During the analysis of the data I have gathered, I have again experienced a kind of intersubjectivity, this time in my own mental space where the appalling stories of the women with their traumatic war experiences have affected my emotions and self, and vice versa. The central question in this paper is why the process of analysis is more difficult than face-to-face contact in the context of a study of refugees who have experienced violence. On the one hand it appeared that during the process of transcribing, the meaningfulness of the interviews in terms of human values and political action was to some extent lost. On the other hand, the personal emotions of the researcher were colored during the analyzing the data.
[intersubjectivity, transitional space, data analysis, anthropological research, violence]
Onderzoek doen bij mensen die geweld hebben meegemaakt, brengt de onderzoeker in contact met het destructieve van de mens en de pijn van de informanten. Dit kan sterke gevoelens van afstand en nabijheid veroorzaken en tegenoverdrachtsgevoelens oproepen zoals overbetrokkenheid, en gevoelens van boosheid en verdriet. Deze gevoelens stoppen niet na de interviews, maar zijn ook nadrukkelijk aanwezig tijdens het analyseren van de data.
Tijdens het proces van data-analyse ontdekte de schrijfster dat er opnieuw een soort intersubjectiviteit ontstond, nu in haar eigen psychische ruimte waar de verhalen van haar informanten met traumatische oorlogservaringen haar emoties beïnvloedden en omgekeerd. De centrale vraag in dit artikel is waarom het proces van analyse moeilijker was dan het houden de interviews. Het bleek enerzijds pijnlijk omdat tijdens het transcriptieproces het betekenisvolle van de interviews verloren was gegaan en anderzijds omdat de persoonlijke emoties van de onderzoeker tijdens de analyse een andere kleuring gaven aan de data.
[intersubjectiviteit, transitional space, data-analyse, antropologisch onderzoek, geweld]
MICHAEL JACKSON
Intersubjective ambiguities
This paper is a critique of the view that knowledge of others consists in grasping how they collectively represent the world to themselves. It explores the extent to which affinity and mutuality in human social life and ethnographic fieldwork are only incidentally outcomes of cognitive pre-understandings, ethical principles or cultural ideals; rather, such modes of intersubjective life (like animosity, misunderstanding and indifference) are born of experiences 'thoughtlessly' undergone together in shared situations over time. Theologies and theories of knowledge are like shadows rather than scripts, and they emerge mostly as retrospective abridgements and rationalisations of events that unfolded in the transitional spaces between us and lay largely outside our conceptual comprehension and control.
[intersubjectivity, Kuranko, Sierra Leone, méconnaisance, metanoia]
Dit essay is een kritiek op de opvatting dat het kennen van anderen erin bestaat dat men begrijpt hoe zij zich gezamenlijk de wereld voorstellen. De auteur onderzoekt in hoeverre affiniteit en wederkerigheid in het sociale leven en in etnografisch veldwerk slechts toevallige uitkomsten zijn van cognitief vóórverstaan, ethische principes of culturele idealen. Het is veeleer zo dat deze vormen van subjectiviteit geboren worden uit ervaringen die men gedachteloos ondergaat in gedeelde situaties door de tijd. Theologieën en kennistheorieën zijn eerder schaduwen dan 'scripts' en ze verschijnen vooral als retrospectieve samenvattingen en rationalisaties van gebeurtenissen die zich ontvouwen in de transitionele ruimtes tussen ons; ze bevinden zich voornamelijk buiten wat wij conceptueel begrijpen en beheersen.
[intersubjectiviteit, méconnaisance, metanoia, Kuranko, Sierra Leone]
SOFIE VANDAMME
Sickness and Love: “Une médecine dans le corps et cent sottises dans la tête”
This essay on 'sickness and love' is an exploration of various approaches to the theme of 'Sickness and Love', which will be the subject of the symposium Medische Antropologie is organising on 14th December 2007. The link between sickness and love is looked at from two opposing angles. On the one hand, biomedical and psychological approaches use sickness as a metaphor for love. On the other hand, sickness and love show the possibilities of a reflective approach through narratives. Both approaches serve different purposes. The first is focused on understanding the nature and uniqueness of love. The latter questions what combining love and sickness adds to a better understanding of sickness, love and those elements of life that escape scientific categorization. An anthropological approach closely tallies with the latter view and offers insights into experiences where love and sickness meet.
[love, sickness, neurobiology, psychology, anthropology, narratives, condition humaine]
Dit essay over 'ziekte en liefde' is een verkenning van verschillende benaderingen van het thema voor het symposium over 'Ziekte en Liefde' dat Medische Antropologie op 14 december 2007 organiseert. Het verband tussen ziekte en liefde wordt vanuit twee tegengestelde benaderingen bezien. Enerzijds wordt uiteengezet hoe ziekte als beeld gebruikt wordt in biomedische verklaringen van het fenomeen liefde en in psychologische duidingen van liefde. Anderzijds worden de mogelijkheden verkend van een beschouwende benadering van de wijze waarop ziekte en liefde in verschillende soorten verhalen ter sprake komt. Beide benaderingen dienen een ander doel. De eerste is erop gericht de aard en de eigenheid van de liefde te bepalen. De laatste stelt de vraag of het samenbrengen van liefde en ziekte inzichten oplevert in kenmerken van ziekte en liefde (en leven) die aan de wetenschap ontsnappen. Een antropologische benadering van ziekte en liefde sluit hierbij aan en biedt een inzicht in ervaringen die ontstaan op het snijvlak liefde en ziekte.
[liefde, ziekte, neurobiologie, psychologie, antropologie, verhalen, condition humaine]