Abstracts 20 ( 1 )
SJAAK VAN DER GEEST & SOFIE VANDAMME
Sickness and love: An introduction
Love is a neglected topic in anthropology, for good reasons: it has always resisted scientific
definition and analysis. By associating love with sickness seven authors attempt to capture various meanings and experiences of love. Two broad concepts arise: love as sickness and love in response to sickness; the former refers mainly to 'romantic love', the latter to love as care and doing / testing love.
[love, sickness, romantic love, care, metaphor, anthropology]
Liefde is een verwaarloosd onderwerp in de antropologie; begrijpelijk want liefde heeft zich altijd verzet tegen wetenschappelijke definities en analyses. Zeven auteurs hebben in dit themanummer getracht de diverse betekenissen en ervaringen van liefde te 'vangen' door liefde te verbinden met 'ziekte'.Dat heeft twee brede visies op liefde opgeleverd: liefde als ziekte en liefde als een antwoord op ziekte. In het eerste geval gaat dat gewoonlijk over romantische liefde, in het tweede over liefde als zorg, als doen, als liefde die op de proef wordt gesteld.
[liefde, ziekte, romantische liefde, zorg, metafoor, antropologie]
FABIO BACCHINI
Love as sickness. The analogy put to the test
The analogy between love and sickness is a powerful conceptual device that structures our understanding of love (and perhaps partly our understanding of sickness, too). We grasp love in the way we do because we have this analogy in mind. My aim in this paper is, firstly, to explore some of the reasons that can be called up to justify the analogy. I will try to identify the properties that love and sickness can be considered to share. I will therefore point out that love and sickness are both characterized by being alterations, conditions demanding a solution, seeming inexplicable, being detectable by symptoms, and so on. These common traits can provide some foundations for the analogy. But a good analogy is not created just because some common traits exist: the shared properties need to be relevant, and the analogy should let us discover new, interesting things about our target concept. So my second question in this paper is: what can we learn about love if we take the analogy between love and sickness seriously? I will develop the analogy, and will try to examine whether some other important traits of sickness can nevertheless be discovered in love, and how they are disguised. Sick persons are not normally responsible for their condition; sickness has possible causes and possible effects; there are therapies, doctors, hospitals, contagion, right or wrong diagnoses; sickness has special relations with voluntariness, and with beliefs. What does all this become on the side of love? Is the analogy successful, or does it end in failure?
[love, sickness, disease, illness, analogy, metaphor]
De analogie tussen ziekte en liefde is een sterk conceptueel hulpmiddel dat ons begrip van liefde structureert (en misschien gedeeltelijk ook van ziekte). De wijze waarop we liefde proberen te bevatten is verregaand getekend door de vergelijking met ziekte omdat de analogie tussen beide begrippen daarbij vaak in ons achterhoofd meespeelt. Het doel van dit essay is enkele redenen te verkennen die zo'n analogie rechtvaardigen. Ik zal eigenschappen die liefde en ziekte met elkaar gemeen hebben, beschrijven en daarbij de stelling verdedigen dat zowel liefde als ziekte gekenmerkt worden door het feit dat zij veranderingen teweegbrengen; het zijn beide condities die om een oplossing vragen, beide lijken onuitlegbaar, maar herkenbaar door bepaalde symptomen, enzovoort. Deze gemeenschappelijke kenmerken ondersteunen de analogie tussen ziekte en liefde. Maar een goede analogie wordt niet alleen gemaakt op basis van enkele gemeenschappelijke kenmerken: zij moeten relevant zijn en de analogie moet ons in staat stellen om nieuwe inzichten te verwerven over de concepten die we verkennen. Daarom is de tweede vraag waarover dit essay zich buigt: Wat kunnen we leren over de liefde als we de analogie tussen ziekte en liefde ernstig nemen? Ik zal deze analogie uitwerken, en onderzoeken of bepaalde significante kenmerken van ziekte ook in de liefde herkenbaar zijn en hoe zij daar aanwezig zijn. Zieke mensen zijn normaal gesproken niet verantwoordelijk voor hun toestand, ziekte heeft vele mogelijke oorzaken en gevolgen, er zijn therapieën, artsen, ziekenhuizen, er kan sprake zijn van besmetting, juiste of foute diagnoses, ziekte heeft van doen met vrijwilligheid en met bepaalde opvattingen over ziekte. In hoeverre gaat dat ook op voor liefde? Is de analogie tussen liefde en ziekte waardevol of leidt ze tot niets?
[liefde, ziekte, analogie, metafoor]
FRANS MEULENBERG
Symptomen van de eerste liefde
Op basis van twee filosofische studies (Nussbaum, Kierkegaard) en enkele literaire gevalsbeschrijvingen (Barrios, Koolhaas, Márquez en Beckett) worden twee soorten 'eerste liefde' beschreven. De eerste is de passagère variant, met voorbijgaande symptomen als blozen, zenuwachtigheid, nieuwsgierigheid, koude rillingen en verhoogde hartslag. Dit is de meest voorkomende variant. Daarnaast is er een 'pathologische of obsessieve' variant waarbij de verliefdheid de kenmerken heeft van een chronische ziekte (slapeloosheid, gewichtsverlies, aandachtverlies, infectie-verschijnselen, rouw), lijkend op een verslaving met soms trekjes van een psychose. Alarmsymptomen zijn moeilijker aan te wijzen, maar een introverte persoonlijkheid en krenking van die persoonlijkheid kunnen als zodanig gelden.
Symptoms of first love. After an initial exploration of literary and philosophical casestudies on 'first love,' I suggest that there are two main categories: the 'temporary first love' and the 'first love addiction.' In general stories about temporary first love tell only about temporary physical symptoms, like blushing, nervousness, eagerness, cold chills, and rapid heartbeats. Examples of this phenomenon include the novellas The love-crazed boy (1915) by Eduardo Barrios, and Vanwege een tere huid (Due to a tender skin) by Anton Koolhaas (1973).
Unlike temporary first love, first love addiction is a far more severe and chronic disease than passing physical discomfort. Symptoms can be life-threatening as is shown in the novel Love in the time of cholera (1985) by Gabriel Garçia Márquez. In this novel the symptoms of first love resemble the symptoms of cholera (a weak pulse, gritty breathtaking, and cold sweat). Another example is Either/or (1843) by the philosopher Søren Kierkegaard, where the main protagonist stays faithful to his first love for the remainder of his life in spite of their broken engagement.
No one is immune to a first love: all people are susceptible. But one should not underestimate the symptoms of first love, both mentally and physically. Some people never recover from their first-love-syndrome, where severe cases resemble a neurosis.
[first love, literature, medicine, philosophy]
ANETTE WICKSTRÖM
Love as Action - Managing relationships, sickness and medicine in a Zulu society
Love is something that most people can relate to, yet it can carry specific meanings in different societies. How we talk about love reflects something about ourselves and the way we organize social relationships. This article focuses on people's understandings and management of love in a rural area in north-eastern KwaZulu Natal in South Africa. The aim is to understand how people speak about and manage love in their daily lives as well as how larger social processes influence experiences of love and relationships. The analysis shows that people speak about love in terms of respectful actions and a social order. This talk reflects the way in which people see themselves as deeply dependent on one another, that they consider good and evil to be in constant competition with each other and that they are convinced that love must be maintained through hard work. Love medicines made from herbs offer one way to “do love”, to strengthen a relationship or win somebody's love, which is both a possibility and a threat in people's lives. The most serious threats to love, however, are unemployment and sickness, as the scarcity of resources undermines people's chances of doing love through actions. Stories about love medicines reveal what trials people face in competition for love and care, as well as what they see as amoral actions. In addition, talk about being poisoned by love medicines provides explanations and comfort to a person who has been deceived and points out that the circumstances under which people live need to be changed.
[doing love, sickness, love medicine, Zulu, anthropology]
'Liefde' kan verschillende betekenissen hebben. Hoe we over de liefde spreken, zegt iets over onszelf en over de wijze waarop we sociale relaties organiseren. Dit artikel gaat over liefde in een rurale gemeenschap in het noordoosten van KwaZulu Natal in Zuid-Afrika: Hoe spreken mensen in hun dagelijkse leven over de liefde, hoe gaan ze ermee om en hoe beïnvloeden bredere sociale processen ervaringen van liefde? Onze analyse toont aan dat mensen over liefde spreken in termen van respectvolle acties en een bepaalde sociale orde. Het spreken over liefde geeft weer hoe mensen zichzelf zien als afhankelijk van elkaar, dat zij het goede en het kwade beschouwen als iets dat in voortdurende spanning tot elkaar staat en dat zij overtuigd zijn dat liefde in stand gehouden moet worden door hard werk. Liefdesmedicijnen gemaakt van kruiden zijn een mogelijke manier om de liefde 'te doen', om een relatie of iemands liefde te versterken, iets dat zowel een kans als een bedreiging is in iemands leven. Liefde wordt vooral op de proef gesteld door werkeloosheid, ziekte en de schaarste aan middelen, omdat het de mogelijkheden beperkt om 'liefde te doen' door actie te ondernemen. Verhalen over liefdesmedicijnen geven inzicht in het soort uitdagingen waarmee mensen geconfronteerd worden in de strijd voor liefde en zorg en in datgene wat zij beschouwen als immorele acties. Daarnaast kunnen verhalen over vergiftiging door liefdesmedicijnen ook verklaring en troost bieden aan mensen die bedrogen zijn. Die verhalen wijzen aan wat er in hun leven dient te veranderen.
[liefde doen, ziekte, liefdesmedicijn, antropologie, Zulu, Zuid Afrika]
JANUS OOMEN & WOET L. GIANOTTEN
Lovesickness. In search of a discarded disease
“There is no medicine for lovesickness” is the message of Jan Steen, master of painting and early visual ethnography, in 1666. In lovesickness “an accumulation of peccant humours would render the body economy seriously diseased”. Nowadays the disorder has completely disappeared from the medical textbooks. There are no patients attending Western medical care for a 'broken heart' or any such affliction due to an unattainable or unrequited love. Nevertheless, recent biomedical technology, so it seems, offers proof of the 'peccant humours', relabelled as (neuro)hormones. Against that evidence, why is the present day victim of lovesickness, from a medical perspective, suffering a non-disease? In this nosological history, are medical doctors fooled or fools? The reasons behind the devolution of lovesickness in Western medicine demonstrate the twists and turns of categorizing disease, illness, and sickness in medical culture, psychology, and psychiatry.
[lovesickness, lover's malady, inordinate love, non-disease, medical nosology]
'Daar baat geen medesyn want het is minepeyn' is de boodschap van Jan Steen (1666), een schilder en voorloper in de visuele etnografie. Bij minnepijn was er sprake van 'een opeenhoping van kwade sappen, die de lichaamshuishouding ernstig verziekten'. In de huidige medische handboeken is deze aandoening volledig verdwenen. Er zijn ook geen patiënten, die 'Westerse' medische zorg behoeven vanwege hartzeer, dat is ontstaan ten gevolge van een onbereikbare of onbeantwoorde liefde. Desondanks zijn er juist nu biomedische aanwijzingen voor het bestaan van neurohormonen, die het paradigma van de kwade sappen wetenschappelijk ondersteunen. Waarom is er voor het slachtoffer van minnepijn, in medisch opzicht, vandaag geen ziekte beschikbaar? In deze historie van de ziekteleer worden de doctores medicinae getoond als dwazen, ze staan voor gek. De historische deconstructie van minnepijn in de ontwikkeling van de Westerse geneeskunde demonstreert de verdraaiingen in de classificatie van het ziektebesef, die eigen zijn aan medische, psychologische en psychiatrische cultuuropvattingen.
[minnepijn, wanordelijke liefde, non-ziekte, medische nosologie, Jan Steen]
CORIE DU PREEZ & ANKE NIEHOF
Caring for people living with AIDS. A labour of love
This paper discusses the concept of care and its implementation with reference to caring for people living with AIDS (PLWA) as 'a labour of love'. The first part of the paper elaborates on care as love, an emotion, and care as labour, an activity, followed by a discussion on four interconnected phases of care, namely 'caring about', 'taking care of', 'care-giving' and 'care-receiving' and the requirements for 'good' care. The gendered nature of care and the resources required for adequate quality care are also discussed. The emphasis in this paper is on the arrangement of care for PLWA, at the micro-level of the household as provided by family and community members, while recognising the role of the state and the market in care provision. This framework is applied to cases from non-urban KwaZulu-Natal in South Africa. The cases, presented according to the four phases of care, not only illustrate care for PLWA as emotion and hard work, but also reveal the gendered nature of care and the resources required to provide quality care. The discussion, the last part of the paper, reflects on care as emotion and care as work and what it entails for different gender groups in this cultural setting characterised by limited access to especially economic resources, where social capital proved to be a crucial resource for the PLWA to access care. It also goes beyond the four phases of care by incorporating the experiences of the caregiver and her/his response to the feedback received from the care receiver.
[care, love, AIDS, gender, social capital, South Africa]
Dit artikel beziet 'zorg' in het algemeen en de zorg voor mensen met AIDS in het bijzonder als liefdevolle arbeid of als een 'werk van liefde'. In het eerste deel van het artikel worden de twee dimensies van het concept zorg, namelijk die van liefde en emotie enerzijds en die van zorgen als een activiteit anderzijds, besproken. Hierna volgt een discussie over de verschillende fases van zorg en de vereisten voor goede zorg. In alle fasen speelt gender een belangrijke rol. Het materiaal waarop dit artikel is gebaseerd werd verzameld in de provincie KwaZulu-Natal, Zuid Afrika. Terwijl zorg ook kan worden verleend door de staat of worden gekocht op de markt, wordt de zorg voor AIDS patiënten op het platteland van KwaZulu-Natal voornamelijk verleend door familieleden en (betaalde en onbetaalde) gezondheidswerkers. Het huishouden werd genomen als niveau van analyse. Het artikel presenteert materiaal dat laat zien dat zorgen niet alleen liefde geven is, maar ook hard werken betekent, vooral voor vrouwen, en dat voor zorgen naast goede bedoelingen ook hulpbronnen en sociale relaties nodig zijn. In de discussie wordt nader ingegaan op de betekenis van de culturele context en op het belang van de interactie tussen zorgontvanger en degene die zorg verleent.
[zorg, liefde, AIDS, gender, sociaal kapitaal, Zuid Afrika]
CATARINA FROIS
Love will tear us apart. 'Disease' and 'tough love' in Families Anonymous
This paper focuses mainly on two themes that anthropologists have already extensively studied: (1) disease – addressed largely within Medical Anthropology, and (2) love – studied within Anthropology of Emotions. I will describe how, by means of what they call 'tough love', members of Families Anonymous (a self-help association) wholly reformulate their approach toward the reasons that drove them to the association in the first place. The central problem being their relatives' 'addiction', as well as their own sicknesses caused by their 'co-dependency' on their addict-relatives.
Therapy is performed within the group, exclusively among peers, and mostly through oral narratives. In these narratives, members share their individual life experiences on problems and difficulties faced in their personal, familial, professional and economic lives. The goal is to lead members to accept their disease and their relatives' disease by means of 'tough love': “to cut strings and attachments”; to cease trying to control their relatives' behaviour and addiction; and to live life placing their own well being above everything else. From the perspective of members, 'tough love' is the only way to control their own disease of co-dependency and to regain balance in their lives.
[Families Anonymous, addiction, tough love, co-dependency, Portugal]
Dit essay behandelt twee hoofdthema's, beide uitvoerig bestudeerd in de antropologie: ziekte, het onderwerp bij uitstek van medische antropologie en 'liefde', bestudeerd in de antropologie van emoties. Ik zal onderzoeken hoe leden van Families Anonymous (een zelfhulpgroep) komen tot een herformulering van de wijze waarop zij omgaan met het probleem dat hen naar de zelfhulpgroep bracht, de 'verslaving' van een familielid. Daarnaast zal ik beschrijven hoe zij hun eigen ziekte, die zij definiëren als 'mede-afhankelijkheid' tegenover die zelfde familieleden herformuleren door middel van wat zij noemen 'harde liefde' ('tough love').
In Families Anonymous zijn de termen 'ziek zijn', 'ziekte' en 'liefde' nauw met elkaar verbonden en hun betekenis is vaak ambigue. De leden van deze organisatie, meestal ouders van drugsverslaafden, beschrijven op verschillende manieren de 'symptomen' van mede-afhankelijkheid, zoals zij die ervaren: wanhoop, fysieke en morele aftakeling, verlies van objectiviteit. Dat alles wordt veroorzaakt door de verslaving van een familielid – diegene waardoor ze geobsedeerd raken, voor wie ze zich verantwoordelijk voelen en uiteindelijk, tegenover wie zij een gevoel van falen ervaren (zowel hun eigen falen als dat van hun dierbaren). Anderzijds blijkt dat deze mensen zich kunnen bevrijden van het stigma en normaliteit in hun dagelijkse leven kunnen terugbrengen als ze zich realiseren dat zowel zijzelf als hun kinderen lijden aan een 'ziekte.'
De therapie vindt plaats in een groep van lotgenoten en bestaat vooral uit verhalen vertellen en het delen van ervaringen met de problemen en de moeilijkheden in hun persoonlijke, familiale, professionele en economische leven. Het doel van de therapie bestaat erin om mensen hun eigen ziekte en die van hun familieleden te leren aanvaarden door middel van wat genoemd wordt 'harde liefde': door de banden te verbreken en de controle over het gedrag en de verslaving van hun kinderen op te geven, door hun eigen leven te leven en door hun eigen welzijn boven alles te plaatsen. Deze 'harde liefde' is daarom, bezien vanuit het perspectief van de leden van deze zelfhulpgroep, de enige mogelijke liefde om hun eigen ziekte te genezen en de balans in hun leven te herstellen.
[Families Anonymous, verslaving, 'harde liefde', ziekte, mede-afhankelijkheid, Portugal]
DEANA J. TRAKAS
Loving to death. Sickness in the twilight years and end-of-life care
The care of a society's elder members, as with the care of its youngest members, brings into focus all that is held sacred in a culture's ideology, contextualized in ideals of moral duty, self-sacrifice and love. These cultural idioms, visible in the context of the everyday life of family members and lay persons caring for their elderly, are also evident in professional care models. This paper presents a love story between an elderly couple and their caregivers in vignettes, which illustrate facets of haritïs (haris), philia, erotas and agapi. It contrasts two diatheses of love 'holding on' and 'letting go' as manifested in mainstream medical nursing care and hospice care; the former influenced by the biomedical goal of the 'preservation of life' and viability, the latter (hospice care) committed to enabling a dignified release.
[love, end-of-life care, hospice, ethnography of dying, caregivers]
De zorg voor de oudste leden van een samenleving, net zoals die voor zijn jongste leden, brengt aan het licht wat verborgen ligt in een cultuurideologie zoals die gecontextualiseerd is in idealen van morele plicht, zelfopoffering en liefde. Deze culturele thema's, zichtbaar in de context van het dagelijkse leven van familieleden en leken die de zorg opnemen voor hun ouderen, zijn net zo evident aanwezig in professionele zorgmodellen. Dit essay presenteert een verhaal van liefde tussen een ouder koppel en hun zorgverleners in vignetten die facetten illustreren van harit s (haris), philia, erotas and agapi. Het contrasteert twee diatheses van liefde: 'vasthouden' en 'laten gaan', zoals deze zich manifesteert in de gangbare medische thuiszorg en de stervensbegeleiding. De eerste is beïnvloed door het biomedische model van 'het leven in stand houden' en maakbaarheid, de laatstgenoemde (stervensbegeleiding) engageert zich in het mogelijk maken van een waardig einde.
[liefde, zorg, terminale zorg, hospice, etnografie of sterven, zorgverleners]
PIETER STREEFLAND
Public health care under pressure in sub-Saharan Africa
Taking as point of departure the need for a strong public health care sector in developing countries the article firstly outlines how in sub-Saharan Africa enhanced scarcity has characterized the content and quality of health care in the public sector. This has eroded the trust among the public in the government as provider of health care and guardian of public health. Secondly, it describes how workers in the public health domain have dealt with the implications of scarcity by etching out a 'puvate' zone in health care provision and how these informal activities need to be interpreted as “muddling through”. It also points out what are reactions of clients to a decline in public health care provision. Thirdly, it discusses the changing relation between the state as provider of health care and private sector health care provision at a time of emerging public–private partnerships. The article emphasizes the need for strong health services at basic health centre level. It is at that level that the state has to address problems of scarcity and regain public trust. It also is at that level where major long-term health policies like the imminent large-scale delivery of antiretrovirals (3by5) have to be accomplished.
[Sub-Saharan Africa, public health care, public–private mix, scarcity, quality of care, 3by5]
Schaarste heeft de kwaliteit van de publieke gezondheidszorg in Sub-Sahara Afrika uitgehold. De bevolking heeft haar vertrouwen in de regering als zorgverlener verloren. Streefland beschrijft verder hoe gezondheidswerkers in dit uitgeholde publieke systeem het hoofd boven water trachten te houden door zich een 'puvate' (public/private) zone te creëren waarin ze 'voortmodderen.' Dit maakt tevens duidelijk wat de reacties van zieken zijn op deze situatie. Tenslotte bespreekt de auteur de veranderende verhoudingen tussen de staat als zorgverlener en de private gezondheidszorg. Hij benadrukt dat de staat het vertrouwen van de bevolking pas kan terugwinnen als zij de kwaliteit van zorg op het basisniveau herstelt. Het is op datzelfde niveau dat belangrijk lange-termijn beleid zoals de levering van antitrovirale medicijnen (3by5) gerealiseerd moet worden.
[Sub-Sahara Afrika, volksgezondheid, publiek-privé, schaarste, zorgkwaliteit, 3by5]
ALEXANDER EDMONDS
Beauty and health: Anthropological perspectives
This essay, written as a 'teaser' for an up-coming symposium, reflects on how human beauty can be understood from an anthropological and medical anthropological perspective. First, it considers how aesthetic and healing rationales can conflict or merge in a variety of medical technologies and health practices. Second, it discusses beauty in relation to the socioeconomic transformations of modernity and globalization. It suggests the need for a theoretical framework that departs from a strictly constructivist approach and views beauty as a distinct domain of social experience, not reducible to an effect of other inequalities.
[beauty, aesthetic health, anthropology, modernity, gender, social class]
Dit essay, geschreven als 'smaakmaker' voor een symposium, reflecteert op de vraag hoe menselijke schoonheid begrepen kan worden vanuit een antropologisch en medisch-antropologisch perspectief. Eerst gaat het in op de vraag hoe verklaringen van esthetiek en gezondheid kunnen botsen of juist samenvallen in diverse medische praktijken en technologieën. Daarna bespreekt het schoonheid in relatie tot socio-economische transformaties van moderniteit en globalisering. De auteur pleit voor een theoretisch perspectief dat uitgaat van een strikt constructivistische benadering and plaatst schoonheid in het domein van de sociale ervaring.
[schoonheid, esthetische gezondheid, moderniteit, gender, sociale klasse]