Abstracts 2 ( 1 )
THEMANUMMER 'SOCIALE EN CULTURELE ASPECTEN VAN GENEESMIDDELEN'
SJAAK VAN DER GEEST
Medicijn, metafoor en metonymia
Geneeskunst is bijna altijd de kunst van het concreet maken. Materiële substanties, medicijnen, dragen in belangrijke mate hiertoe bij. De werking van medicijnen wordt hier begrepen in termen van metaforische en metonymische transformatie: het naamloze wordt benoemd, het ongrijpbare wordt tastbaar en behandelbaar gemaakt. De aantrekkingskracht van metafoor en metonymia is ook die van het medicijn: het structureert het denken en handelen, maakt communicatie over ziekte mogelijk en geeft de zieke een middel om zich te redden zonder van anderen afhankelijk te worden.
[medicijn, aantrekkingskracht, metafoor, metonymia]
Medicine, metaphor and metonym
Medical praxis is nearly always based on the art of making concrete. Material substances, medicines, deliver an important contribution to this process. The author understands the efficacy of medicines in terms of metaphoric and metonymic transformation: what is anonymous is given a name, what is elusive is made concrete and 'treatable'. The attractiveness of metaphor and metonym is shared by medication: it structures thought and action, allows for communication about illness and provides the sick person with the means to save himself without becoming dependent on others.
[Medicine, popularity, metaphor, metonym]
FILIP DE BOECK
Medicijn, metafoor en metonymia: enkele kanttekeningen
De auteur levert commentaar op het voorafgaande artikel van Van der Geest. Hij bekritiseert diens beperkte definitie van 'metafoor' en de daaruit voortvloeiende reductionistische visie op wat een medicijn is en doet en wat ziek-zijn betekent.
[medicijn, aantrekkingskracht, metafoor, metonymia]
Medicine, metaphor and metonym: a critical comment
De Boeck criticises the author of the previous article for his too limited definition of 'metaphor', which results in a reductionist perspective on medicines and an objectivist meaning of illness.
[Medicine, popularity, metaphor, metonym]
MARIO H. BRAAKMAN
Pronken met geleend licht
De Westeuropese geneesmiddelencultuur in de 16de en 17de eeuw
Dit artikel geeft een beschrijving van de ideeën die bij de Westeuropese bevolking in de 16de en 17de eeuw leefden over geneesmiddelen en van de sociale functies die deze middelen vervulden. Het laat zien dat geneesmiddelen vervlochten waren met tal van culturele domeinen in de toenmalige samenleving. Religie, prijs en de oorsprong van geneesmiddelen speelden een belangrijke rol bij hun betekenisverlening. Medicijnen werden gebruikt om sociale posities aan te geven en status te verkrijgen. Het waren niet alleen genees- maar ook 'communicatiemiddelen'.
[Medicijnen, West Europa, 16e en 17e eeuw, sociale status, communicatie]
The glitter of borrowed light. The culture of medicines in 16th and 17th century Western Europe
The author describes ideas about medication in the 16th and 17th centuries in Western Europe and the social function that it had at the time. He demonstrates that medicines were connected with various - non-medical - cultural domains. Religion and the origin and price value of medicines determined to a large extent their meaning in society. Medicines were used to mark or to acquire social status. They were both a means of treating illness, and a means of communication.
[Medicines, Western Europe, 16th and 17th century, social status, communication]
ELS VAN DONGEN
Middelen van onderdrukking en verzet: de sociale betekenis van medicijnen in een psychiatrische afdeling
Dit artikel beschrijft de sociale betekenis van medicijnen in een afdeling voor chronisch psychiatrische patiënten. Het doel is te laten zien dat geneesmiddelen in de interactie tussen patiënten en stafleden van de afdeling enerzijds een bindende en onderdrukkende betekenis hebben, anderzijds voor de patiënten een middel zijn om zich tegen die onderdrukking en binding te verzetten. De relaties van patiënten met stafleden hebben het karakter van een strijd, waarin medicijnen het woord grotendeels vervangen. De betekenis die een geneesmiddel op een zeker moment heeft, wordt gevormd in de dagelijkse omgang van mensen met bepaalde wensen, ervaringen en verwachtingen.
[medicijnen, psychiatrie, onderdrukking, verzet]
Means of oppression and revolt: the social meaning of medicines in a psychiatric ward
The author describes the social meaning of medicines in a psychiatric ward for chronic patients in the Netherlands. In the interaction between patients and staff medication has a binding and oppressive effect on the one hand and facilitate the patients' resis-tance to the staff on the other. Relations between staff and patients have the character of a combat in which medicines replace words.
[Medicines, psychiatry, repression, resistance]
PAUL TEN HAVE
"Dus met deze medicijnen los ik dat probleem niet op": Medicatie en de organisatie van medische interactie
In dit artikel vat ik een deel van mijn elders gerapporteerde bevindingen over 'de interactionele organisatie van huisarts-spreekuurgesprekken' samen, dat relevant lijkt voor het voorschrijfgedrag van artsen. Vervolgens bespreek ik enkele fragmenten uit één specifiek gesprek waarin het gebruik van medicijnen herhaaldelijk aan de orde is, zowel in de zin van een vertoonde ambivalentie van arts en patiënt ten aanzien van medicijngebruik, als in die van de lokale, gespreksorganisatorische functionaliteit van medische voorschriften.
[medicijnen, huisarts, interactie, conversatie-analyse, ambivalentie]
"So, with these medicines I can't solve that problem": medication and the organization of medical interaction
The author discusses some excerpts from a consultation between a family doctor and a patient, during which medication is mentioned several times. Both doctor and patient show themselves ambivalent towards the use of medicines, nevertheless, their prescription plays a decisive role in the organization of the conversation.
[Medicines, general practitioner, interaction, conversation analysis, ambivalence]
PIETJE VERBEEK-HEIDA
Geneesmiddelengebruik in lekenperspectief
Bij een groep mannen in de arbeidsfase van hun maatschappelijk bestaan wordt aan de hand van hun ervaringen met en het gebruik van bepaalde geneesmiddelen die maagzuur remmen, nagegaan wat zij in hun situatie als rationeel gebruik zien. Twee gebruikspatronen zijn te formuleren met als bijpassende rationaliteit: 'onder voorbehoud' en 'zonder voorbehoud'. Het eerste patroon komt vooral voor bij mannen met een lagere sociale positie die weinig voldoening in hun arbeid vinden. Degenen die gehecht zijn aan hun werk, en vaak tot een hogere sociale laag behoren, zijn meer geneigd de medicijnen 'zonder voorbehoud' in te nemen. De twee gebruikspatronen zijn derhalve nauw gerelateerd aan de beleving van de werksituatie en maar ten dele terug te voeren op een medische diagnose.
[medicijnen, lekenperspectief, maagzuurremmers , vertrouwen in geneesmiddel, rationaliteit]
Medicine use in a lay perspective
The author has studied the use of cimetidine and ranitidine, medicines for stomach pain, among men between the ages of 20 and 60. She distinguishes two types of 'rationality' in the way they are used. Men belonging to the lower strata, who find hardly any satisfaction in their work, have little confidence in the medication and use it reluctantly. They blame their working situation for their complaints. Men from the higher strata, who enjoy their work, are more inclined to use the medicines in the hope that they will enable them to continue working. Both 'rationalities' are therefore linked to the working situation.
[Medicines, lay perspective, Cimetidine, Ranitidine, confidence in medicines, rationality]
FLORA M. HAAIJER-RUSKAMP
Verschillen in geneesmiddelengebruik in Europa
Wanneer over geneesmiddelengebruik vanuit antropologisch perspectief wordt gesproken, wordt veelal uitgegaan van het geneesmiddelengebruik in niet-geïndustrialiseerde landen. Het lijkt alsof stilzwijgend wordt aangenomen, dat in geïndustrialiseerde landen de invloed van culturele factoren gering is of minder interessant. Dit zou men althans kunnen afleiden uit het gebrek aan antropologische studies over geneesmiddelengebruik in Europa en de Verenigde Staten. In dit artikel wordt gewezen op verschillen in geneesmiddelengebruik tussen Europese landen en gepleit voor een antropologische benadering in de studie van deze verschillen.
[Medicijnen, cultuur, Europa, antropologie]
Differences in medicine use in Europe
The influence of culture on the use of medicines in the industrialized world is underestimated. The author describes some prominent differences in medicine use in a few European countries and pleads for an anthropological approach in the study of these differences.
[Medicines, culture, Europe, anthropology ]
PETER WONDERGEM & HANNEKE TONKENS
Ideeën over ziekte en kruiden in Ghana
In de Ghanese samenleving bestaan er vooroordelen over het gebruik van kruiden. Ze zouden niet meer in deze tijd passen en vooral door ouderen, armen en onwetenden gebruikt worden. Deze visies worden nader onderzocht door het patroon van kruidengebruik te bespreken voor een stedelijke en een rurale omgeving. Het blijkt dat kruiden door alle lagen van de bevolking gebruikt worden.
Aan de hand van enige ziektebeelden en de daarvoor gebruikte therapieën, worden twee belangrijke concepten van genezen besproken: het reinigen van de darmen en het versterken van het bloed. Deze werkingmechanismen worden aan veel kruidentherapieën toegeschreven. Aan de hand van voorbeelden wordt aannemelijk gemaakt dat aan het gebruik van traditionele en moderne geneesmiddelen grotendeels dezelfde concepten ten grondslag liggen.
[geneeskrachtige kruiden, Ghana, lokale opvattingen]
Ideas about illness and herbs in Ghana
The authors studied the use of medicinal herbs in rural and urban Ghana. They argue that herbs are used by people from all strata of society: the poor and more well-to-do the modern educated and the 'traditionals', the young and the old, the urbanized and rural populations. Two important local concepts of healing are discussed: the removal of dirt from the body and the strengthening of blood. The authors suggest that the concepts accompanying treatment with herbs will also direct the use of modern medicines.
[Medicinal herbs, Ghana, local beliefs]
FRED SPIER
Indiaanse genezing, macht en afhankelijkheid in de Peruaanse Andes: een case study
Aan de hand van een rurale case study wordt het functioneren van genezers en tovenaars in het Andesgebergte in Peru in een dorpje in de buurt van Cusco geanalyseerd in termen van machts- en afhankelijkheidsverhoudingen. Deze kunnen op hun beurt slechts dan adequaat begrepen worden wanneer men de langetermijnontwikkelingen van de verhoudingen tussen kerk, staat en inheemse religieuze regimes bij de analyse betrekt.
[traditionele genezers, Peru, macht, afhankelijkheid, lange-termijn ontwikkeling]
Indian healing, power and dependence in the Peruvian Andes: a case study
A case history of a sick child in a Peruvian village is used to analyse the functioning of traditional healers and sorcerers in terms of relations of power and dependency. The se can only be understood if viewed from the perspective of long-term development in the connections between Church, state and the indigenous Indian religion.
[Traditional healers, Peru, power, dependence, long-term development]