Abstracts 5 ( 2 )
THEMANUMMER 'DIAGNOSE EN DIVINATIE'
Artikelen over het thema 'Diagnose en Divinatie'
FILIP DE BOECK EN RENÉ DEVISCH
Diagnose en divinatie: Een Inleiding
In deze inleiding tot het themanummer schetsen de auteurs een accentverschuiving in de antropologische visie op diagnose en divinatie. Verklaringen van ziekte en ongeluk – door arts, waarzegger of patiënt – worden gezien als het resultaat van onderhandeling en contingente gebeurtenissen. Daarmee verplaatst de aandacht zich van cognitief begrijpen naar transformatief handelen, van 'fact' naar 'act'.
[diagnose, divinatie, antropologie, ziekte, ongeluk, transformatief handelen]
Diagnosis and divination: An introduction
The authors of this introduction describe a shift in emphasis in the anthropological view of diagnosis and divination. Explanations of illness and misfortune – by physicians, diviners or patients – are now regarded as the result of transactions and the circumstances in which they take place. Attention has shifted from cognitive understanding to transformative practice, from 'fact' to 'act'.
[diagnosis, divination, anthropology, illness, misfortune, transformative action]
MARC BERG
Wat dokters doen: Een studie van klinisch werk
In het algemeen wordt de huidige medisch antropologische en sociologische literatuur gekenmerkt door een empiristisch, cognitivistisch beeld van medisch handelen. In dit artikel wordt een aantal punten van kritiek op dit beeld geformuleerd. Medisch handelen, zo wordt betoogd, is een actief constructieproces, waarin een patiëntenprobleem tot een oplosbaar probleem getransformeerd wordt. In dit proces wordt een hele serie heterogene elementen ge(re)construeerd. Medisch handelen, inclusief het stellen van diagnoses, is dan ook niet primair een 'cognitief proces', maar praktisch handelen, gesitueerd in concrete – materiële en sociale – omstandigheden.
[klinisch werk, diagnose, constructie, praktisch handelen]
What doctors do: A study of clinical work
The author criticises the empiristic and cognitive character of recent anthropological and sociological writing about medical practice. Medical practice, including diag-nosis, is an active construction process which transforms a patient's problem into something which can be handled by the doctor. During this process a series of heterogeneous elements are (re)constructed. Medical practice, and diagnosis in particular, is not primarily a cognitive process but practical action determined by material and social circumstances.
[clinical work, diagnosis, construction, practical action]
FILIP DE BOECK
De Ndembu en aLuund in één mand: Divinatie en 'sociaal drama'
Aan de hand van een vergelijking van de manddivinatie bij de aLuund (Zaïre) en de Ndembu (Zambia), wordt in dit artikel een kritiek geformuleerd op enkele aspecten van Turners sociaal-dramamodel en zijn interpretatie van de Ndembu divinatie, die een cruciale plaats inneemt in dit model. Meer bepaald worden bedenkingen geformuleerd bij Turners visie op de manddivinatie als mechanisme voor sociaal herstel, en als talig, cognitief en narratief gebeuren.
[manddivinatie, aLuund, Ndembu, Turner, sociaal drama, Zaire, Zambia]
The Ndembu and aLuund in one basket: Divination and 'social drama'
The author compares basket divination among the aLuund (Zaïre) and Ndembu (Zambia). He criticises some aspects both of Victor Turner's social drama model and of Turner's interpretation of Ndembu divination which takes a central position in this model. He particularly objects to Turner's view of basket divination as a language-based, cognitive and narrative event, which being, at the same time, a mechanism for restoration of normal social relations.
[basket divination, aLuund, Ndembu, Turner, social drama, Zaire, Zambia]
ELS VAN DONGEN
Knecht van de duivel, dienaar van God. Zelfdiagnose en rituelen van een schizofreen
In dit artikel worden aan de hand van een casus van een schizofrene man de constructie en effecten van een zelfdiagnose getoond. Culturele kaders spelen in etiologie en diagnose een belangrijke rol. Zij bezitten een motivationele kracht die ertoe leidt dat iemand bepaalde rituelen bedenkt die kunnen helpen in het verlangde helingsproces. Deze rituelen impliceren bovendien een ruimte waarin anderen een plaats kunnen vinden, zodat het helingsproces versterkt kan worden.
[zelfdiagnose, schizofrenie, ritueel, helingsproces, Nederland]
Devil's henchman, God's servant: Self-diagnosis and rituals of a schizophrenic patient
The author analyses both the construction and the effects of self-diagnosis by a schizophrenic man in a psychiatric institute in the Netherlands. For this patient cultural frames play an important role in etiology and diagnosis. These provide the motivation for the design of certain specific rituals, which can then be used in the healing process, at the same time providing the means for others to communicate and interact with the schizophrenic. The author's case is that this self-diagnosis is a positive factor in the healing process.
[self-diagnosis, schizophrenia, ritual, healing process, the Netherlands]
JESSICA MESMAN
De diagnose gedigitaliseerd: Observaties op een neonatologie-afdeling
De Intensive Care Unit van de afdeling neonatologie (NICU) wordt gekarakteriseerd door een maximale zorg en aanwezigheid van een geavanceerde technologie. De afdeling wordt bevolkt door een groeiend aantal ernstig zieke en/of extreem premature kinderen. In deze onzekere wereld moeten getallen uitkomst bieden. Een digitale weergave stelt de staf in staat om in eenduidige termen de feitelijke toestand van het kind naast de wenselijke situatie te leggen. Op deze wijze heeft de staf een middel in handen om de complexiteit van de problemen hanteerbaar te maken. Getallen zijn exact, duidelijk en objectief. Maar bij een nadere analyse komt deze harde feitelijkheid onder druk te staan. Getallen blijken niet altijd eenduidig te zijn. Sterker, soms vormen zij zelf de bron van twijfel. De toebedeling van zekerheid en twijfel in het diagnostisch proces blijkt niet arbitrair te zijn, maar afhankelijk van contextuele mogelijkheden en beperkingen. Op de werkvloer blijkt de hardheid van getallen niet op voorhand gegeven, maar het resultaat van onderhandelingsprocessen.
[diagnose, Intensive Care Unit, Neonatologie, digitalisering, getallen, onderhandeling, Nederland]
Diagnosis digitalised: Observations in a neonatology unit
Neonatal Intensive Care Units (NICUs) are places of high technology and maximum care. Nowadays a growing number of very small and critically ill infants inhabit the NICUs. Looking for certainty the staff collects and compares numbers. A numerical display of the an infant's condition makes possible an accurate comparison with a recognised norm. These numerical calculations are attempts to handle the complexity of the problems arising. Numbers appear to be exact, clear and objective and can serve as hard facts in court. A closer look reveals, however, the ambiguity of numbers. They are not always as clear as we want or expect them to be. Moreover, in some cases they give rise to doubt themselves. Certainty and uncertainty in the diagnostic process are caused by contextual constraints and possibilities. On the shop floor, numbers do not possess any identity of their own, but become facts through human negotiation.
[diagnosis, Intensive Care Unit, Neonatology, digitalisation, numbers, negotiation, the Netherlands]
RIA REIS
Oog in oog met het kwaad: Vernieuwing in de traditionele diagnostiek in Swaziland
Onder traditionele genezers in Swaziland is het stellen van diagnoses bij uitstek het werkterrein van de waarzegger. Onder dit type genezer is tegenwoordig een nieuw diagnostisch ritueel in zwang: de femba. Het ritueel wordt hier beschreven als een transformatie van het in Zuidelijk Afrika gangbare verschijnsel van epidemische bezetenheid door vreemde geesten. Geopperd wordt dat de populariteit van de femba onder genezers en leken berust op een complex van factoren, waarin met name de noodzaak om antwoorden te formuleren op nieuwe maatschappelijke problemen èn de relatief grote diagnostische effectiviteit van het ritueel een rol spelen.
[femba, diagnostiek, traditionele genezer, waarzegger, bezetenheid, Swaziland]
Face to face with evil: Changes in traditional diagnostics in Swaziland
Among traditional healers in Swaziland diagnosis is carried out by diviners. The author describes a new diagnostic ritual, femba, which is a transformation of a South-African type of possession by alien spirits. She suggests that the popularity of femba among healers and lay people is related to a complex of social and cultural factors. Two are emphasised: 1. the fact that new social problems need new answers and 2. the diagnostic efficacy of femba.
[femba, diagnostics, traditional healer, sooth sayer, possession, Swaziland]
Overige artikelen
ATE NIEVAARD
Zorgcultuur in een ziekenhuis voor antroposofische en reguliere geneeskunde
Dit artikel over zorgculturen is gebaseerd op een kwalitatief onderzoek naar de wijze waarop in een antroposofisch en een 'regulier' ziekenhuis een aantal fundamentele dilemma's betreffende de zorgverlening worden opgelost. De dilemma's hebben betrekking op de samenwerking tussen personeelsleden, de bejegening van de patiënten en de relatie met de buitenwereld. De aard van de oplossingen in de antroposofische kliniek kon worden getypeerd als een communicatie-gerichte zorgcultuur. Op de ziekenhuisafdelingen waar reguliere geneeskunde wordt bedreven, werd een beheers-gerichte zorgcultuur aangetroffen.
[zorgcultuur, ziekenhuis, antroposofisch, regulier, communicatie-gericht, beheers-gericht, Nederland]
The culture of care in hospitals for anthroposophic and 'regular' medicine
This article is based on qualitative research about the way in which three dilemmas in the delivering of care are solved in an anthroposophic and a 'regular' hospital. The dilemmas concern the cooperation between staff members, the treatment of patients and the relationship with the external world. The solutions in the anthroposophic clinic can be said to reflect a culture of care which is communication-oriented, while the culture in the 'regular' hospital can be described as control-oriented.
[culture of care, hospital, anthroposophic, regular, communication-oriented, control-oriented, the Netherlands]
JOSÉ LEVELINK
Ondervoeding bij de Dani in het centrale bergland in Irian Jaya, Indonesië
De Dani in Irian Jaya leggen geen verband tussen voeding en gezondheid. Ondervoeding wordt dan ook niet als zodanig herkend. Kinderen kunnen klein zijn, omdat ze klein geboren zijn, omdat de moeder opnieuw zwanger is, of omdat er een vloek is uitgesproken door een familielid. Om te genezen moet, in het laatste geval, de schuld met het familielid vereffend worden. Het gebed neemt een belangrijke plaats in sinds de komst van het christendom.
[ondervoeding, gezondheid, ziekteverklaring, zending, Dani, Papua]
'Malnutrition' among the Dani in the central highlands of Irian Jaya, Indonesia
The Dani in Irian Jaya do not relate health to nutrition. 'Malnutrition' is not recognised as such. Children can be small, because they were born small, because the mother is pregnant again, or because someone in the family has pronounced a curse. To counteract a curse, it is necessary to settle the matter with this relative. Prayer has become an important 'medicine' since the arrival of Christianity.
[malnutrition, health, illness explanation, mission, Dani, Papua]