Abstracts 7 ( 2 )
Ten geleide: Over hoop en de verantwoordelijkheid van de antropoloog
Dit nummer begint met een artikel over hoop en wanhoop bij zieke mensen. Een ongebruikelijk onderwerp in de medische antropologie. Hoop lijkt vooral een onderwerp voor filosofen en theologen, en misschien voor psychologen. Wat is haar relevantie in een antropologische reflectie op ziekte, gezondheid en medische praktijken?
[hoop, wanhoop, patiënt, verantwoordelijkheid]
[hope, despair, patient, responsibility]
ELS VAN DONGEN
"Ik wil graag een happy end":
Hoop en wanhoop in een gesloten psychiatrische afdeling
Dit artikel maakt aan de hand van een antropologisch onderzoek naar psychiatrische praktijken duidelijk dat 'hoop' – een diepgewortelde waarde in veel culturen – verschillende betekenissen en functies heeft. Deze hangen op hun beurt weer samen met culturele ideeën over persoonlijkheid, ziekte, sociale relaties, leven en dood. Het argument is dat de positieve betekenis die doorgaans aan de hoop wordt toegekend, moet worden gerelativeerd, omdat zij niet altijd gunstige effecten op de ziekte heeft.
[hoop, wanhoop, psychiatrie, antropologie]
"I want a happy end"
Hope and despair in a closed psychiatric ward
The author describes the lives of schizophrenic patients in a closed psychiatric ward where she carried out anthropological research. She argues that 'hope', a fundamental cultural value, may have different meanings and functions. These are related with cul- tural ideas of person, sickness, social relationships, life and death. She concludes that the positive meaning which usually is attached to hope needs some qualification. Hope does not always produce favourable effects for the sick person.
[hope, despair, psychiatry, anthropology]
PAUL VAN GELDER
'Gezond-verstand manieren':
Hoe Marokkaanse mannen in Nederland zich beschermen tegen AIDS
De wereldwijde verspreiding van de ziekte AIDS maakt voor migrantengroepen in Nederland speciale voorlichtingscampagnes noodzakelijk, vanwege taal- en cultuurverschillen. De auteur bestudeert het seksueel gedrag van Marokkaanse mannen vanuit een interactionele invalshoek. Hij constateert een kloof tussen de officiële richtlijnen voor 'veilig vrijen' en het feitelijk beschermingsgedrag van deze mannen. Voor effectieve AIDS-voorlichting is het nodig hun 'gezond-verstand manieren' serieus te nemen.
[HIV/AIDS, migranten, preventie, gezond-verstand manieren, AIDS-voorlichting, Nederland]
'Common sense ways'
How Moroccan men in the Netherlands protect themselves against AIDS
Due to differences in language and culture, migrants in the Netherlands need special attention in health education on how to protect themselves against AIDS. The author studied sexual behaviour of Moroccan men from an interactionist perspective. He found a gap between official guidelines for 'safe sex' and actual protection behaviour by these men. He describes four types of 'common sense ways' of AIDS protection in sexual activities and advises health educators to take these ways seriously.
[HIV/AIDS, migrants, prevention, common sense manners, AIDS education, the Netherlands]
IRKO ZUURMOND
Male circumcision in South Central Timor:
A rite de passage in the time of AIDS
This article describes the practice of male circumcision as it is carried out in South Central Timor. Originally male circumcision in this area is a rite marking transition to adult- or manhood. Nowadays however it is not uncommon for adult men to be circumcised after marriage. The article discusses the various reasons for carrying out the rite, of which proving virility is the most salient. It shows how the practice of male circumcision, and thereby sexuality, reflects the way the natural and social world are perceived and controlled. As fulfillment of male circumcision in South Central Timor requires sexual intercourse with multiple partners, the rite is a risk-factor for the spread of HIV/AIDS that needs to be addressed in HIV/AIDS prevention and control programmes. It is argued that a more specific HIV/AIDS prevention and control programme, based on understanding of the social-cultural construction of sexuality, needs to be developed.
[mannenbesnijdenis, rite de passage, HIV/AIDS, seksualiteit, Timor, Indonesië]
Dit artikel beschrijft de praktijk van besnijdenis bij mannen in Zuid Midden Timor. Oorspronkelijk was mannelijke besnijdenis in dit gebied een ritueel dat de overgang naar volwassenheid markeerde, maar tegenwoordig komt het geregeld voor dat mannen pas na hun huwelijk besneden worden. Verschillende verklaringen worden besproken; bewijs van mannelijkheid springt het meest in het oog. De praktijk van besnijdenis laat zien hoe de natuurlijke en sociale wereld worden gepercipieerd en beheerst. Mannelijk besnijdenis is pas voltooid nadat de betrokkene seks heeft gehad met verschillende partners. Dit ritueel is daarom een risico in verband met de verspreiding van AIDS en dient 'meegenomen' te worden in voorlichtingsprogramma's. Zulke programma's moeten gebaseerd zijn op een begrijpen van de sociaal-culturele constructie van seksualiteit.
[male circumcision, rite de passage, HIV/AIDS, sexuality, Timor, Indonesia]
GERHARD NIJHOF
Verklaringen en rechtvaardigingen voor arbeidsongeschiktheid
Met behulp van in autobiografische interviews verkregen levensverhalen zijn 17 langdurig zieken en recent arbeidsongeschikt verklaarden onderzocht op de aard van de verklaringen en rechtvaardigingen die zij voor hun (eventueel komende) arbeidsongeschiktheid ontwikkelen. Het onderzoek wordt geleid door Goffman's begrip 'moral career', waarin 'moral' verwijst naar de subjectieve evaluatie van een verandering in positie en naar het daarmee gepaard gaande 'biographical work' (Strauss en Corbin) van de ontwikkeling van een passend zelfbeeld. Goffman wordt bekritiseerd voor zijn verwaarlozing van het werk van 'accounting', meer specifiek voor het werk van verklaring en rechtvaardiging.
In twee derde van de levensverhalen worden vijf typen verklaringen en rechtvaardigingen aangetroffen voor de verwachting niet meer aan het werk te komen. Met deze verklaringen en rechtvaardigingen ontwikkelen de informanten een morele carri+/+re van iemand die niet meer aan het werk zal komen en die zich voorbereidt op een leven zonder werk.
[verklaring, rechtvaardiging, arbeidsongeschiktheid, levensverhalen, morele carrière, Nederland]
Explanations and justifications of incapacity for work
The author analyses accounts of seventeen chronically ill people who explain their incapacity for work. The accounts are derived from life stories collected through autobiographical interviews. The research was guided by Goffman's concept of 'moral career', in which 'moral' points at the subjective evaluation of a change in position and the accompanying 'biographical work' on developing a corresponding image of the self. Goffman's concept is criticised for referring only to unjust accounts and neglecting rightful justifications. Two thirds of the life stories contained explanations and justifications of incapacity for work. Five types were distinguished. The personal condition is presented: as 'general deterioration'; as an 'inevitable and natural course'; as a situation with 'bleak perspectives'; as a process of 'social dissociation'; and a condition which warrants the use of social security as 'normal'. In these accounts the informants develop a moral career of someone who is unable to work and has to orient him/herself towards a life without work.
[explanation, justification, incapacity for work, life histories, moral career, the Netherlands]
GERDA SENGERS
Opvattingen van Egyptische vrouwen over de rol van bovennatuurlijke krachten bij zwangerschap en geboorte
Overal op de wereld behoren zwangerschap en geboorte tot de gewichtigste gebeurtenissen in het leven van vrouwen. In Egypte heeft het moederschap een belangrijke symbolische functie. Een vrouw die een groot aantal kinderen baart, vooral zonen, verkrijgt respect van haar echt- genoot en zijn familie. Kinderen zijn tevens haar 'garantie voor de oude dag'. Vooral vroeger werden onvruchtbaarheid, problemen bij de zwangerschap of de bevalling èn ziekte van de pasgeboren baby vaak geweten aan externe duistere krachten, zoals hasad (jaloezie en afgunst waardoor iemand het 'boze oog' werpt), jinn (demonen, in het bijzonder een kraambeddemon die qarina of ukht wordt genoemd) en mushahara en kabsa (overtreding van taboes waardoor de vrouw onvruchtbaar wordt of onvoldoende borstvoeding voor het kind heeft). Tegenwoordig gaan de meeste vrouwen bij problemen vrij snel naar een arts. Niettemin blijkt dat vooral in de lagere sociale klassen nog vaak wordt vastgehouden aan overgeleverde denk- en gedragspatronen. Deze patronen zijn, met uitzondering van het geloof in het 'boze oog', bij vele vrouwen uit hogere sociale klassen niet meer bekend en worden als 'bijgeloof' bestempeld.
[zwangerschap, geboorte, opvattingen, bovennatuurlijke verklaringen,Egypte]
Ideas of Egyptian women about the role of supernatural forces in pregnancy and childbirth
Pregnancy and childbirth have a great social and symbolic importance in Egypt, as in most countries of the world. Nowadays urban women usually consult a doctor when they have problems in bringing forth. Traditional ideas about supernatural causes of infertility, problems during pregnancy and childbirth, and sickness of the newborn babyástill exist, however, specially among lower class women. The author discusses perceived causes such as jealousy, demons and breaking a taboo. Most of these are considered 'superstition' by women from the higher classes.
[pregnancy, childbirth, ideas, supernatural explanations, Egypt]